17 sierpnia 2024 r. w 116 rocznicę urodzin Papuszy Biblioteka zorganizowała pierwszy spacer do miejsc, w których Papusza kiedyś mieszkała. Nie było ich wiele, ale są, a gdzie to pokazali panowie: Stanisław Byczkowski i Mariusz Wieczerzyński.

Przybyła całkiem spora zainteresowanych osób i wszystko odbyło się w przyjaznej atmosferze. O Papuszy, o tym jak powstał Szlak Papuszy i panów regionalistów przedstawiła bibliotekarka Ela Buganik.

Papusza, a właściwie Bronisława Wajs, to cyganka, poetka, na początku lat 50. mieszkała w Żaganiu i na ten czas przypada najbardziej płodny okres jej twórczości. Papusza była zwykłą skromną kobietą, nigdy nie chodziła do szkoły, a sztukę czytania i pisania opanowała sama. Nie wiedziała co to literatura czy poezja. Miała talent dzięki któremu układała sobie pieśni cygańskie chwalące las, utraconą wolność, tęsknotę za życiem w wędrujących taborach. Talent jej odkrył etnograf i pisarz Jerzy Ficowski. To on nazwał jej pieśni poezją i odkrył ją dla literatury nie tyle polskiej co światowej, bo poezja Papuszy to fenomen. Jerzy Ficowski tłumaczył, to co po cygańsku tworzyła Papusza, ale już razem z Julianem Tuwimem doprowadzili opublikowania wierszy. Zapłaciła za to ogromną cenę, bowiem została oskarżona o zdradę tajemnic i wykluczona ze społeczności romskiej.

W roku 2017 Miejska Biblioteka Publiczna dzięki staraniom pani dyrektor Magdaleny Śliwak, jako jedyna w kraju przyjęła uroczyście imię Papuszy i odtąd pełna nazwa Biblioteki brzmi: Miejska Biblioteka Publiczna im. Papuszy w Żaganiu. Siedem lat później, wiosną tego roku, również dzięki usilnym dążeniom pani dyrektor, w Żaganiu powstał nowy szlak, Szlak Papuszy.

Tekst na tablicach opracowano na podstawie książki Bronisława Wajs - Papusza (1908-1987) : biografia i dziedzictwo : praca zbiorowa pod redakcją Dariusza Rymara. Grafika zaś to obraz namalowany przez osadzonego w więzieniu w Krzywańcu i podarowany Bibliotece w tym roku.

Panowie oprowadzający uczestników spaceru są regionalistami, mają ogromną wiedzę o historii Żagania i potrafią o niej mówić. Papusza też nie jest im obca. 

Mariusz Wieczerzyński, filozof, animator kultury i regionalista jest autorem artykułów o Żaganiu i wirtualnego przewodnika „Żagań – portret miasta. Literacki przewodnik praktyczny. Na Facebooku prowadzi stronę Odkrywanie Żagania https://www.facebook.com/profile.php?id=100034776986376

Stanisław Byczkowski natomiast ma ręce pełne roboty, bowiem pisze stale. Jest autorem wielu artykułów do „Zeszytów Żagańskich” a ostatnio artykuł Papusza mieszkała w Żaganiu opublikował w czasopiśmie „Bibliotekarz Lubuski”. Słowem wstępu tekst opatrzyła go pani Dyrektor Biblioteki, Magdalena Śliwak. Cały tekst dostępny jest pod linkiem: http://www.bibliotekarzlubuski.pl/images/stories/2022/Bibliotekarz-Lubuski-nr-1-2024.pdf

Dla ciekawych inne materiały o Papuszy opracowane przez Bibliotekę: https://www.calameo.com/read/0063989119afe9780101c  i   https://www.calameo.com/read/00639891129b94d9b9b8f

Za wykonanie zdjęć i filmów zamieszczonych na FB dziękujemy panu Jankowi Mazurowi, a panu Krzysztofowi Gonerze z Radia Zachód za relację i wywiady: https://zachod.pl/1061003/zaganski-spacer-szlakiem-papuszy-w-dzien-urodzin-poetki/?fbclid=IwY2xjawFHxV1leHRuA2FlbQIxMQABHZ3UuJkknCSj5XUjP6VxRyPZ4MCHsDABmH7M7GLbRtL_UUj4ObsbODHbUw_aem_jUIZScZCXJFw3xXO8oB51A